рднाрд░рддीрдп рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХे рдПрдХ рдорд╣ाрди рд╡्рдпрдХ्рддि рдорд╣ाрд░ाрдгा рдк्рд░рддाрдк рдХा рдЬрди्рдо 9 рдордИ, 1540 рдХो рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рдоेрд╡ाрдб़ рд░ाрдЬ्рдп рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рд╡े рдорд╣ाрд░ाрдгा рдЙрджрдп рд╕िंрд╣ рдж्рд╡िрддीрдп рдФрд░ рд░ाрдиी рдЬрдпрд╡ंрддा рдмाрдИ рдХे рд╕рдмрд╕े рдмрдб़े рдкुрдд्рд░ рдеे। рдЕрдХрдмрд░ рдХे рдЕрдзीрди рдоुрдЧрд▓ рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХे рджौрд░ाрди рдк्рд░рддाрдк рд╡ीрд░рддा, рдк्рд░рддिрд░ोрдз рдФрд░ рд░ाрдЬрдкूрдд рдЧौрд░рд╡ рдХी рдЙрдЧ्рд░ рднाрд╡рдиा рдХा рдкрд░्рдпाрдп рдмрди рдЧрдП।
16рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдХे рджौрд░ाрди рдоेрд╡ाрдб़ рдПрдХ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд░ाрдЬ्рдп рдеा, рдЬो рдЕрдкрдиी рд╕рдоृрдж्рдз рд╡िрд░ाрд╕рдд рдФрд░ рд╕ैрди्рдп рдкрд░ंрдкрд░ाрдУं рдХे рд▓िрдП рдЬाрдиा рдЬाрддा рдеा। рдк्рд░рддाрдк рдЕрдкрдиे рдкिрддा рдХी рдоृрдд्рдпु рдХे рдмाрдж 1572 рдоें рд╕िंрд╣ाрд╕рди рдкрд░ рдмैрдаे। рдЙрдирдХे рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдоें рдоुрдЧрд▓ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдЦिрд▓ाрдл़ рдПрдХ рдЕрдердХ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдеी, рдЬो рд░ाрдЬрдкूрддाрдиा рдоें рдЕрдкрдиे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддा рдеा। рдоुрдЧрд▓ों рдХे рд╕ाрде рдЧрдардмंрдзрди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдХрдИ рдЕрди्рдп рд░ाрдЬрдкूрдд рд╢ाрд╕рдХों рдХे рд╡िрдкрд░ीрдд, рдк्рд░рддाрдк рдЕрдкрдиे рд░ाрдЬ्рдп рдХी рд╕ंрдк्рд░рднुрддा рдФрд░ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХे рдЖрджрд░्рд╢ों рдоें рджृрдв़ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд░рдЦрддे рдеे।
рдЙрдирдХे рдк्рд░рддिрд░ोрдз рдХे рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рдХ्рд╖рдгों рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣рд▓्рджीрдШाрдЯी рдХा рдпुрдж्рдз рдеा, рдЬो 18 рдЬूрди, 1576 рдХो рд▓рдб़ा рдЧрдпा рдеा। рдЕрдХрдмрд░ рдХी рд╕ेрдиा рдХे рдПрдХ рд╕ेрдиाрдкрддि рдоाрди рд╕िंрд╣ рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рдоें рдПрдХ рдмрд╣ुрдд рдмрдб़ी рдоुрдЧрд▓ рд╕ेрдиा рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░рддे рд╣ुрдП, рдк्рд░рддाрдк рдиे рдЕрд╕ाрдзाрд░рдг рд╕ैрди्рдп рдХौрд╢рд▓ рдФрд░ рдмрд╣ाрджुрд░ी рдХा рдк्рд░рджрд░्рд╢рди рдХिрдпा। рдпрд╣ рдпुрдж्рдз рдмрд╣ुрдд рд╣ी рднрдпंрдХрд░ рдеा, рдЬिрд╕рдоें рдк्рд░рддाрдк рдХे рд╕ैрдиिрдХों рдиे рд╕ंрдЦ्рдпा рдоें рдХрдо рд╣ोрдиे рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдЕрд╕ाрдзाрд░рдг рд╕ाрд╣рд╕ рджिрдЦाрдпा। рд╣ाрд▓ाँрдХि рдпрд╣ рдпुрдж्рдз рдЕрдиिрд░्рдгाрдпрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ुрдЖ, рд▓ेрдХिрди рдпрд╣ рд░ाрдЬрдкूрдд рд╡ीрд░рддा рдФрд░ рдк्рд░рддाрдк рдХी рдЕрджрдо्рдп рднाрд╡рдиा рдХा рдк्рд░рддीрдХ рдмрди рдЧрдпा।
рдорд╣ाрд░ाрдгा рдк्рд░рддाрдк рдХा рдЬीрд╡рди рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рдд्рдпाрдЧ рдФрд░ рджृрдв़рддा рд╕े рднी рдЪिрд╣्рдиिрдд рдеा। рд╣рд▓्рджीрдШाрдЯी рдоें рд╣ाрд░ рдХे рдмाрдж, рд╡рд╣ рдФрд░ рдЙрдирдХी рд╕ेрдиा рдЕрд░ाрд╡рд▓ी рдкрд╣ाрдб़िрдпों рдоें рдкीрдЫे рд╣рдЯ рдЧрдП, рдЬрд╣ाँ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоुрдЧрд▓ों рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдЧुрд░िрд▓्рд▓ा рдпुрдж्рдз рдЬाрд░ी рд░рдЦा। рдХрдаोрд░ рднूрднाрдЧ рдоें рд░рд╣рддे рд╣ुрдП, рдЕрдХ्рд╕рд░ рдкрд░्рдпाрдк्рдд рд╕ंрд╕ाрдзрдиों рдХे рдмिрдиा, рдк्рд░рддाрдк рдЕрдкрдиे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХे рдк्рд░рддि рдк्рд░рддिрдмрдж्рдз рд░рд╣े। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдХрдмрд░ рдХे рд╕ाрдордиे рдЖрдд्рдорд╕рдорд░्рдкрдг рдХрд░рдиे рдпा рдЭुрдХрдиे рд╕े рдЗрдирдХाрд░ рдХрд░ рджिрдпा, рдЬिрд╕рд╕े рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкрдиे рд▓ोрдЧों рдХा рд╕рдо्рдоाрди рдФрд░ рдк्рд░рд╢ंрд╕ा рдоिрд▓ी।
рдЕрдкрдиी рдоाрддृрднूрдоि рдФрд░ рдЕрдкрдиी рдк्рд░рдЬा рдХे рдк्рд░рддि рдк्рд░рддाрдк рдХा рд╕рдорд░्рдкрдг рдЙрдирдХी рд╡िрд░ाрд╕рдд рдХा рдПрдХ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдкрд╣рд▓ू рд╣ै। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рди्рдпाрдпрдкूрд░्рдг рд╢ाрд╕рди рдФрд░ рдЕрдкрдиे рд▓ोрдЧों рдХे рдк्рд░рддि рдЧрд╣рд░ी рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी рдХी рднाрд╡рдиा рдХे рд▓िрдП рдЬाрдиे рдЬाрддे рдеे। рдЙрдирдХी рдк्рд░рддिрдмрдж्рдзрддा рди рдХेрд╡рд▓ рд╡िрджेрд╢ी рдЖрдХ्рд░рдордг рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдеी, рдмрд▓्рдХि рдоेрд╡ाрдб़ рдХी рд╕ंрд╕्рдХृрддि, рдкрд░ंрдкрд░ाрдУं рдФрд░ рдЧрд░िрдоा рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рднी рдеी। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдХ्рд╕рд░ рд╕рдо्рдоाрди рдФрд░ рд╡ीрд░рддा рдХे рдорд╣рдд्рд╡ рдкрд░ рдЬोрд░ рджिрдпा, рдЬिрд╕рд╕े рдЕрдирдЧिрдирдд рдЕрди्рдп рд▓ोрдЧ рдЙрдирдХे рд╕ाрде рдЬुрдб़рдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ुрдП।
рдорд╣ाрд░ाрдгा рдк्рд░рддाрдк рдХी рдЕрдкрдиे рдк्рд░िрдп рдШोрдб़े рдЪेрддрдХ рдкрд░ рд╕рд╡ाрд░ рдЫрд╡ि рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд╣ै। рд╣рд▓्рджीрдШाрдЯी рдХे рдпुрдж्рдз рдХे рджौрд░ाрди, рдЪेрддрдХ рдиे рд╡рдлाрджाрд░ी рдФрд░ рдмрд╣ाрджुрд░ी рджिрдЦाрддे рд╣ुрдП рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рднूрдоिрдХा рдиिрднाрдИ рдеी। рдРрд╕ा рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдпुрдж्рдз рдХे рдмाрдж рдШाрдпрд▓ рд╣ोрдиे рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдЪेрддрдХ рдиे рдк्рд░рддाрдк рдХो рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдкрд╣ुँрдЪाрдпा, рдЬो рдпोрдж्рдзा рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдШोрдб़े рдХे рдмीрдЪ рдХे рдмंрдзрди рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै।
рдорд╣ाрд░ाрдгा рдк्рд░рддाрдк рдХी рд╡िрд░ाрд╕рдд рд╕िрд░्рдл़ рдЙрдирдХे рд╕ैрди्рдп рдк्рд░рдпाрд╕ों рддрдХ рд╕ीрдоिрдд рдирд╣ीं рд╣ै। рдЙрди्рд╣ें рдЙрдд्рдкीрдб़рди рдХे рдЦिрд▓ाрдл़ рдк्рд░рддिрд░ोрдз рдХे рдк्рд░рддीрдХ рдФрд░ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХे рдпोрдж्рдзा рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЙрдирдХी рдЬीрд╡рди рдЧाрдеा рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░ рдХे рдЦिрд▓ाрдл़ рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рдХी рднाрд╡рдиा рдХा рдк्рд░рдоाрдг рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рдиे рднाрд░рддीрдпों рдХी рдХрдИ рдкीрдв़िрдпों рдХो рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдФрд░ рдЖрдд्рдордиिрд░्рдгрдп рдХे рд▓िрдП рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ेрд░िрдд рдХिрдпा рд╣ै।
19 рдЬрдирд╡рд░ी, 1597 рдХो рдЙрдирдХा рдиिрдзрди рд╣ो рдЧрдпा, рд▓ेрдХिрди рдЙрдирдХी рдЖрдд्рдоा рдЖрдЬ рднी рд▓ोрдЧों рдХे рджिрд▓ों рдоें рдЬ़िंрджा рд╣ै। рдЙрдирдХी рдмрд╣ाрджुрд░ी рдХी рдоूрд░्рддिрдпाँ, рдЧीрдд рдФрд░ рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдкूрд░े рднाрд░рдд рдоें рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд╣ैं, рдЦाрд╕рдХрд░ рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдоें। рдорд╣ाрд░ाрдгा рдк्рд░рддाрдк рдк्рд░ेрд░рдгा рдХे рд╕्рд░ोрдд рдмрдиे рд╣ुрдП рд╣ैं, рдЬो рдмрд╣ाрджुрд░ी, рд╕рдо्рдоाрди рдФрд░ рдмрд▓िрджाрди рдХे рдЧुрдгों рдХो рджрд░्рд╢ाрддे рд╣ैं। рдЙрдирдХा рдЬीрд╡рди рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХे рд▓िрдП рд▓ंрдмे рд╕рдордп рддрдХ рдЪрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдФрд░ рдЕрдкрдиे рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ों рдХे рд▓िрдП рдЦрдб़े рд╣ोрдиे рдХे рдорд╣рдд्рд╡ рдХी рдпाрдж рджिрд▓ाрддा рд╣ै, рдЬो рдЙрди्рд╣ें рднाрд░рддीрдп рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рдПрдХ рд╕्рдеाрдпी рдк्рд░рддीрдХ рдмрдиाрддा рд╣ै।
Jai hind
рдЬрд╡ाрдм рджेंрд╣рдЯाрдПं